ماستکتومی (جراحی تخلیه پستان)
ماستکتومی با جراحی تخلیه پستان یکی از اصلیترین راهکارهای درمان سرطان سینه در بانوان است. زمانی که این جراحی برای بانوان تجویز میشود، بسته به نیاز، کل بافت یک پستان با یا بدون پوست پستان تخلیه میشود. به این ترتیب نیاز است مراقبتهایی قبل از جراحی رعایت شود. همچنین دلایل تجویز آن را برایتان شرح میدهیم.
ماستکتومی چیست؟
ماستکتومی (Mastectomy) به عمل جراحی برداشتن یک یا هر دو پستان بهطور کامل گفته میشود. این عمل معمولاً برای درمان یا پیشگیری از سرطان پستان انجام میشود. انواع مختلفی از ماستکتومی وجود دارد که شامل ماستکتومی کامل (برداشتن کل پستان) و ماستکتومی جزئی (برداشتن بخشی از پستان)و ماستکتومی با حفظ پوست پستان همراه بازسازی فوری است. نوع جراحی بسته به گستردگی سرطان و سایر عوامل پزشکی بیمار انتخاب میشود. در ادامه مقاله به انواع این جراحی اشاره خواهیم کرد:
انواع ماستکتومی
ماستکتومی انواع مختلفی دارد. بسته به پیشرفت و میزان گستردگی بیماری، درگیری نوک پستان درگیری پوست پستان وشرایط سلامت فرد و مواردی از این قبیل، بهترین متخصص سرطان سینه انواع مختلف آن را که در ادامه به آن میپردازیم، توصیه میکند:
ماستکتومی کامل
در این نوع، کل پستان شامل بافت پستان، نوک پستان، هاله پستان و پوست برداشته میشود. اگر سرطان غدد لفاوی را درگیر نکرده باشد، غدد لنفاوی زیر بغل به تعداد بسیار کم برداشته میشوند و در صورت درگیری تعداد بسیار بیشتری برداشته میشود
ماستکتومی رادیکال
در طی این جراحی کل پستان به همراه غدد لنفاوی زیر بغل و عضلات دیواره قفسه سینه ( اگر درگیر باشند) گاهی اوقات عضلات زیر پستان برداشته میشوند. این نوع جراحی زمانی انجام میشود که سرطان به پوست عضله وغدد لنفاوی گسترش یافته باشد. امروزه این روش کمتر مورد استفاده است. چون بیماران شیمی درمانی قبل از عمل دریافت میکنند مگر آنکه بسته به پیشرفت بیماری، تنها در مواردی که سرطان به این مناطق گسترش یافته باشد، انجام میشود.
ماستکتومی زیر جلدی
در این نوع، تمام بافت پستان برداشته میشود، اما بیشتر پوست پستان حفظ میشود. این روش معمولاً زمانی انجام میشود که بیمار قصد بازسازی پستان را دارد. در برخی موارد ممکن است نوک پستان نیز حفظ شود.. این روش زمانی استفاده میشود که سرطان به این نواحی نرسیده باشد.
ماستکتومی ناقص یا لامپکتومی
در این روش که شایعترین روش جراحی سرطان است فقط بخش درگیر با سرطان از پستان خارج میشود و بقیه پستان با روشهای جراحی زیبایی و فلپ های داخلی بازسازی انکوپلاستی می شود.
ماستکتومی ساده
در این روش اغلب به علت درگیری وسیع سرطان و پخش شدن در بدن و اغلب به علت زخمی شدن و عفونی بودن پستان یک عمل حمایتی است نه درمانی فقط بافت و پوست پستان قطع و برداشته می شود تا بیمار ادامه راه را بدون زخم و عفونت طی کند
هر یک از این روشها بسته به نوع و مرحله سرطان، وضعیت سلامتی بیمار، و اهداف درمانی، انتخاب میشوند.
نحوه و مراحل انجام جراحی ماستکتومی
جراحی ماستکتومی یک فرآیند پیچیده است که شامل مراحل مختلفی از آمادگی قبل از عمل تا مراقبتهای بعد از عمل برای درمان سرطان سینه میشود. در اینجا به مراحل اصلی آن اشاره خواهیم کرد:
آمادگی قبل از جراحی
قبل از انجام جراحی نیاز به رعایت برخی مراقبتها دارید که در ادامه به آن خواهیم پرداخت:
- مشاوره با پزشک: قبل از جراحی، بیمار با جراح مشاوره میکند تا نوع ماستکتومی مناسب و جزئیات مربوط به جراحی مشخص شود.
- آزمایشهای پیشعمل: آزمایش خون، تصویربرداری، ماموگرافی و سایر ارزیابیهای پزشکی برای اطمینان از وضعیت سلامتی بیمار انجام میشود.
- مشاوره بازسازی پستان: اگر قصد بازسازی پستان را دارید، قبل از جراحی این مورد را با متخصص در میان بگذارید.
مراحل جراحی ماستکتومی
مراحل انجام جراحی بسته به نوع جراحی تخلیه پستان متفاوت است اما به صورت کلی شامل موارد زیر میشود:
- بیهوشی: بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار میگیرد.
- برش: جراح برشی در ناحیه پستان ایجاد میکند. نوع برش بسته به نوع ماستکتومی انتخاب شده متفاوت است.
- برداشتن بافت پستان: بسته به نوع ماستکتومی، بافت پستان، غدد لنفاوی، و یا عضلات زیر پستان برداشته میشوند.
- بازسازی پستان (در صورت انجام): اگر بیمار تصمیم به بازسازی پستان داشته باشد، این مرحله ممکن است به صورت همزمان یا در جراحیهای بعدی انجام شود.
- بستن برش: پس از برداشتن بافتها، برشها بسته میشوند و معمولاً یک درن (لوله تخلیه) برای خروج مایعات اضافی قرار داده میشود.
دلایل تجویز ماستکتومی
ماستکتومی برای افرادی که در معرض خطر بالای سرطان پستان قرار دارند یا به سرطان پستان مبتلا هستند، تجویز میشود. این شرایط شامل موارد زیر است:
سرطان پستان مهاجم چند کانونی : برای بیمارانی که سرطان به بخشهای مختلف پستان یا غدد لنفاوی گسترش یافته است.
تومورهای بزرگ: در صورت وجود تومورهای بزرگ که نمیتوان با جراحیهای دیگر نظیر لامپکتومی آنها را اصلاح کرد.
رسوبات منتشر کلسیمی ریز و سرطانی که کل بافت پستان را گرفته باشد.
ریسک بالای ابتلا به سرطان پستان: در بیمارانی که دارای جهشهای ژنتیکی هستند و احتمال ابتلا به سرطان پستان در آنها بسیار بالاست. می توانند از روشهای ماستکتومی پیشگیرانه و بازسازی همزمان استفاده کنند.
عود مکرر سرطان پستان: اگر سرطان پستان پس از درمانهای قبلی دوباره عود کند، ممکن است ماستکتومی توصیه شود.
در موارد نادر، در افراد دارای بیماریهای خوشخیم عود کننده یا سایر شرایط خوشخیم که باعث مشکلات جدی میشوند و به درمانهای دیگر پاسخ نمیدهند، ممکن است نیاز به ماستکتومی داشته باشند.
افرادی که به دلایل پزشکی نمیتوانند پرتو درمانی کنند، ممکن است برای جلوگیری از بازگشت سرطان ماستکتومی انجام دهند.
تصمیم برای انجام ماستکتومی معمولاً بر اساس مشاورههای دقیق پزشکی، وضعیت بیمار و ترجیحات او انجام میشود.
مراقبت و دوران نقاهت بعد از جراحی ماستکتومی
بعد از انجام جراحی برای آنکه دوره نقاهت سریعتری را سپری کنید، نیاز به رعایت برخی موارد است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت:
- بستری شدن: بیمار ممکن است در صورت نیازچند روز در بیمارستان بستری بماند، بسته به نوع جراحی و وضعیت عمومی وی تعداد روزیهای بستری در بیمارستان مشخص میشود.
- مدیریت درد: داروهای مسکن برای مدیریت درد و کاهش ناراحتی تجویز میشوند.
- مراقبت از زخم: بیمار آموزشهای لازم برای مراقبت از زخم و درنها را دریافت میکند.
- ورزش های مناسب برای دست و بالا قرار دادن دست برای جلوگیری از ورم لنفاوی
- پیگیریهای بعدی: ویزیتهای پیگیری با جراح برای بررسی وضعیت بهبودی و مدیریت هرگونه عوارض احتمالی انجام میشود.
بهبودی کامل ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد. در این مدت، بیمار باید از انجام فعالیتهای سنگین پرهیز کند. ممکن است بیمار نیاز به حمایت روانشناسی و مشاوره برای مقابله با تغییرات ظاهری و عاطفی پس از ماستکتومی داشته باشد. جراحی ماستکتومی، اگرچه پیچیده است، اما با مراقبتهای مناسب و پیگیریهای منظم، به خوبی قابل مدیریت است و میتواند به درمان موفقیتآمیز سرطان پستان کمک کند.
عوارض بعد از عمل ماستکتومی
مانند هر عمل جراحی دیگر، ماستکتومی نیز میتواند با عوارضی همراه باشد. این یک جراحی نسبتاً پیچیده است. بنابراین ممکن است در طول دوره نقاهت کمی درد و ناراحتی را تجربه کنید. از جمله برخی عوارض میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد و ناراحتی: درد معمولاً در ناحیه جراحی شده وجود دارد و ممکن است چندین هفته ادامه یابد.
- عفونت: احتمال عفونت در محل برش وجود دارد که با آنتیبیوتیکها درمان میشود.
- لنف ادم: تورم بازو به دلیل برداشتن غدد لنفاوی ممکن است رخ دهد.
- بیحسی و تغییرات حسی: بیحسی یا تغییر در حس پوست ممکن است به دلیل آسیب به اعصاب در طول جراحی رخ دهد.
- تجمع مایعات (سروما): تجمع مایعات زیر پوست در ناحیه جراحی شده که نیاز به تخلیه دارد.
سخن آخر
ماستکتومی یک روش درمانی حیاتی برای بسیاری از بیماران مبتلا به سرطان پستان است. با وجود اینکه این جراحی ممکن است با عوارض و مشکلاتی همراه باشد، اما در بسیاری از موارد میتواند زندگی بیمار را نجات دهد. تصمیمگیری درباره نوع ماستکتومی و انجام آن باید با مشاوره پزشکان متخصص و توجه به وضعیت خاص هر بیمار انجام شود. بازسازی پستان و مراقبتهای پس از جراحی نیز میتواند به بهبود کیفیت زندگی بیمار کمک کند.
