سندرم درد بعد از درمان سرطان پستان که با نامهایی مانند سندرم درد پس از ماستکتومی یا PMPS نیز شناخته میشود، یکی از عوارض شایع و نگرانکننده پس از درمانهای تهاجمی پستان است. این وضعیت میتواند هفتهها یا حتی ماهها پس از جراحی، پرتودرمانی یا دیگر روشهای درمانی ظاهر شود و با درد مزمن در ناحیه قفسه سینه، زیر بغل یا بازو همراه باشد. اگرچه این درد ممکن است در ابتدا خفیف باشد، اما در برخی بیماران بهقدری شدید است که عملکرد روزمره آنها را مختل میکند. در این مقاله به بررسی علل، شیوع، علائم و روشهای درمان سندرم PMPS خواهیم پرداخت تا آگاهی لازم برای مدیریت بهتر این وضعیت فراهم شود.
سندرم درد سینه بعد از ماستکتومی چیست؟
سندرم درد سینه پس از ماستکتومی (PMPS) یکی از عوارضی است که برخی زنان پس از جراحی سرطان سینه تجربه میکنند. این وضعیت معمولاً با درد مزمن عصبی همراه است که در ناحیه دیواره قفسه سینه، زیر بغل یا بازو احساس میشود و برخلاف دردهای معمول پس از عمل، با گذشت زمان بهبود نمییابد. علت این نوع درد، معمولاً آسیب به اعصاب حین جراحی است. گرچه این سندرم ابتدا در زنانی که تحت عمل ماستکتومی قرار گرفته بودند شناسایی شد، اما میتواند در افرادی که جراحی حفظ سینه مانند لامپکتومی داشتهاند نیز رخ دهد. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب میتواند به کاهش این درد و بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کند.
علادم سندرم در بعد از سرطان سینه جچیست؟
سندرم درد پس از سرطان سینه یا همان PMPS ، یکی از عوارض طولانیمدت جراحی سینه است که معمولاً در اثر آسیب به اعصاب ناحیه جراحی ایجاد میشود. این درد ممکن است مدتها پس از بهبود زخمها باقی بماند و بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد. علائم این سندرم میتوانند متفاوت باشند، اما اغلب در نواحی اطراف قفسه سینه، زیر بغل و بازو احساس میشوند. علائم شایع سندرم درد پس از سرطان سینه عبارتند از:
- احساس درد یا سوزش در دیواره قفسه سینه، زیر بغل یا بازو
- درد در ناحیه شانه یا محل برش جراحی
- بیحسی در ناحیه جراحی یا اطراف آن
- درد تیرکشنده یا حس سوزنسوزنی
- خارش شدید و مداوم در محل عمل یا اطراف آن
سندرم PMPS چقر شایع است؟
سندرم درد پس از ماستکتومی امروزه کمتر از گذشته دیده میشود، چرا که جراحیهای وسیعتری مثل برداشت کامل غدد لنفاوی زیر بغل (ALND) کمتر انجام میگیرد. با این حال، هنوز هم در میان زنانی که جراحیهایی در نواحی بالایی و بیرونی پستان یا زیر بغل داشتهاند، نسبتاً شایع است؛ بهویژه در زنان جوان، افرادی که تحت پرتودرمانی سرطان سینه قرار گرفتهاند، دچار اضافه وزن هستند یا زمینه اضطراب و افسردگی دارند. علت اصلی بروز این سندرم معمولاً آسیب به اعصاب این نواحی حین جراحی است.
روش های درمان درد سینه بعد از درمان سرطان
درد سینه پس از درمان سرطان سینه، بهویژه در قالب سندرمPMPS ، میتواند بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد و حرکات بازو را محدود کند. خوشبختانه، روشهای متنوعی برای مدیریت این درد وجود دارد که میتواند بسته به شرایط بیمار انتخاب شود. روشهای درمان درد سینه پس از درمان سرطان شامل موارد زیر میشود:
- گاباپنتین: این دارو معمولاً برای دردهای عصبی تجویز میشود و میتواند شدت ناراحتی ناشی از آسیب عصبی در ناحیه جراحی را کاهش دهد.
- ونلافاکسین: اگرچه یک داروی ضدافسردگی است، اما در تسکین برخی علائم مرتبط با درد عصبی مانند گرگرفتگی نیز مؤثر عمل میکند.
- جراحی: در برخی موارد، بهمنظور کاهش درد مزمن ناشی از بافت اسکار یا چسبندگیهای داخلی، انجام جراحی اصلاحی پیشنهاد میشود.
- مراقبتهای تکمیلی: روشهایی مانند تصویرسازی ذهنی هدایتشده، موسیقیدرمانی یا تمرینات آرامسازی میتوانند به کاهش احساس درد و بهبود روحیه کمک کنند.
- فیزیوتراپی: تمرینات تخصصی فیزیوتراپی میتوانند دامنه حرکتی بازو را افزایش داده و به تسکین درد کمک کنند.
مشورت با متخصص برای انتخاب بهترین روش بر اساس شرایط فردی بسیار اهمیت دارد.
سندرم درد پس از درمان سرطان پستان، اگرچه یک عارضه رایج اما کمتر شناختهشده است، میتواند اثرات جسمی و روانی قابلتوجهی بر بیماران داشته باشد. تشخیص زودهنگام و رویکرد ترکیبی درمانی شامل دارو، فیزیوتراپی و مراقبتهای حمایتی، نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی این افراد ایفا میکند. آگاهی بیماران و پیگیری مستمر توسط تیم درمان، کلید کنترل مؤثر این نوع درد مزمن است.
سوالات متداول
PMPS ممکن است بلافاصله بعد از درمان یا حتی چند هفته تا چند ماه پس از آن شروع شود و در برخی موارد مزمن باقی بماند.
زنان جوان، افرادی که جراحی کامل غدد لنفاوی یا پرتودرمانی داشتهاند، یا کسانی که سابقه اضطراب و اضافهوزن دارند، بیشتر در معرض این سندرماند.
بله. با داروهای ضد درد عصبی مانند گاباپنتین، درمانهای حمایتی، فیزیوتراپی و در موارد خاص جراحی، میتوان درد را تا حد زیادی کنترل یا کاهش داد.
خیر، اما میتواند عملکرد روزمره را مختل کند و باعث کاهش کیفیت زندگی شود، به همین دلیل باید جدی گرفته شود.